Wprowadzenie: odmładzanie skóry jako kluczowy aspekt medycyny estetycznej
W ostatnich latach miał miejsce szybki rozwój technik ujędrniania skóry i redukcji zmarszczek za pomocą różnych technologii działających przez-skórnie. Zabiegi te stały się bardzo ważnym uzupełnieniem dostępnego arsenału metod leczenia i obecnie każdy lekarz zajmujący się medycyną estetyczną musi posiadać nie chirurgiczne rozwiązania do tego typu zabiegów.
Wyzwania odnowy skóry
Dwa główne wyzwania odnowa skóry to:
I. Wygładzanie struktury skóry
- Zwyrodnienie tkanki sprężystej
- Zmarszczki
- Poszerzone pory
- Blizny potrądzikowe
Wygładzanie struktury skóry to zmiany wynikające z procesów starzenia oraz zmian na skutek stanów zapalnych.
Termolifting są to zabiegi wygładzania struktury skóry, które w ostatnich latach cieszą się rosnącą popularnością. Polegają one na podgrzaniu skóry właściwej, co skutkuje obkurczeniem kolagenu oraz stymulacją produkcji nowego kolagenu (neokolageneza) w skórze. Do tego typu zabiegów rozpowszechnione są systemy wykorzystujące nieinwazyjne lub małoinwazyjne procedury.
II. Drobne zmiany pigmentowe i naczyniowe
- Piegi, plamy posłoneczne, plamy starcze, przebarwienia posłoneczne
- Drobne zmiany naczyniowe, teleangiektazje, zaczerwienienie skóry, trądzik różowaty, naczyniaki
Wygładzanie struktury skóry
Zabiegi wygładzania struktury skóry polegają na:
- odparowaniu części skóry (20%). Są to zabiegi minimalnie inwazyjne, na ogół wykonywane bez znieczulenia
- objętościowym przemodelowania kolagenu bez termicznego uszkadzania naskórka. Są to zabiegi nieinwazyjne
Odparowanie części skóry
Odparowanie części skóry to zabiegi małoinwazyjne
Sprawdzoną klinicznie metodą zmniejszenia: objawów starzenia skóry, zmarszczek, zmian pigmentacji, jędrności skóry oraz blizn potrądzikowych jest przemodelowanie kolagenu są zabiegi frakcyjne. W metodach frakcyjnych przemodelowanie kolagenu następuje na skutek generowania mikro-obszarów przegrzania termicznego skóry za pomocą laserów CO2 ze skanerem frakcyjnym lub prądu frakcyjnego RF.
Peeling to naświetlanie do głębokości naskórka – 50µm (1 µm to jedna tysięczna milimetra. Jego efektem jest złuszczenie i regeneracja naskórka. Poprawie ulega kolor, stan oraz tekstura.
Resurfacing to zabieg frakcyjny do głębokości poniżej naskórka.. Zabieg spłyca zmarszczki i drobne linie, pogrubia, uelastycznia i ujędrnia skórę, a jednocześnie zmniejsza widoczność porów skóry, rozjaśnia przebarwienia, niweluje blizny potrądzikowe.
Objętościowe przemodelowanie kolagenu
Do tego typu zabiegów rozpowszechnione są systemy wykorzystujące nieinwazyjne przez skórne działanie prądu RF lub technologię JetPeelPro.
Technologia częstotliwości radiowych umożliwia podgrzanie głębszych warstw skóry do temperatury wystarczającej dla obkurczenia się kolagenu i stymulacji fibroblastów bez uszkodzenia naskórka.
Technologia JetPeelPro umożliwia dermabrazję połączoną z infuzją w skórze właściwej, w sposób nie tylko bezinwazyjny, ale bezdotykowy.
Wyrównanie koloru skóry- usuwanie zmian naczyniowych i pigmentowych
Nieinwazyjne usuwanie zmian naczyniowych i pigmentowych wykorzystuje zjawisko selektywnego pochłaniania energii świetlnej i jej zamiany na ciepło (selective photothermolysis).
W przypadku naczyń celem działania jest podniesienie temperatury krwi wystarczająco wysoko, aby spowodować zniszczenie ściany naczynia, bez uszkadzania naskórka oraz otaczających tkanek. Usuwanie zmian pigmentowych, przebarwień polega na zniszczeniu komórek zawierających melaninę. Przy odpowiednio wysokiej temperaturze komórki te ulegają zniszczeniu i usunięciu, bez uszkodzenia otaczających tkanek.
Za pojawienie się na skórze twarzy zaczerwienienia w postaci plam czy całych powierzchni odpowiadają naczynia krwionośne. Niestety, im częściej dochodzi do reakcji naczyń, tym większe ryzyko, że zaczną one pękać, a pod skórą wytworzy się stan zapalny. Leczenie zmian chorobowych na twarzy wymaga w większości przypadków zamknięcia naczyń położnych stosunkowo płytko.
Technologie wykorzystywane w odmładzaniu skóry
Zabiegi małoinwazyjne – frakcyjne laserowe i mikroigłowe RF
Sprawdzoną klinicznie metodą odnowy skóry są zabiegi frakcyjne. W metodach frakcyjnych przemodelowanie kolagenu następuje na skutek generowania mikro-obszarów przegrzania termicznego skóry za pomocą laserów ze skanerem frakcyjnym lub prądu frakcyjnego RF.
Zabiegi frakcyjne wygładzania struktury skóry polegają na: odparowaniu części skóry (20%). Są to zabiegi minimalnie inwazyjne, na ogół wykonywane bez znieczulenia. Generowane są mikro-obszary przegrzania termicznego skóry, przy czym sąsiadująca tkanka pozostaje nieuszkodzona. Szybki proces naskórkowania stymuluje tworzenia bariery ochronnej skóry. Redukuje rumień oraz przyśpiesza efekt kliniczny. W konsekwencji proces leczenia jest dużo szybszy. Pozwala na powrót do normalnej pracy w ciągu kilku dni.
Pod względem uzyskiwanych efektów zabiegi frakcyjne dzielimy na następujące grupy:
- nieablacyjne – wykonywane w oparciu o lasery Erbium-Glas o długościach fali do 1550 nm lub tulowe o długości fali 1927nm
- ablacyjne – wykonywane w oparciu o lasery Erbium:YAG 2940 nm lub CO2 10 600 nm,
- ablacyjne – wykonywane w oparciu o frakcyjny prąd RF
Lasery ablacyjne i nieablacyjne
Zasadnicza różnica pomiędzy laserami ablacyjnymi i nieablacyjnymi polega na uszkodzeniu tkanki w kolumnach frakcyjnych. W nieablacyjnych występuje tylko termiczne uszkodzenie. W procesie gojenia występuje tylko wytworzenie nowego kolagenu. Nie ma obkurczenia tkanki.
- nieablacyjne
W zabiegach nieablacyjnych tworzone są w skórze skoagulowane mikrokolumny o głębokości 1mm. Obecnie produkowane lasery nieablacyjne erbowo-szklane 1550 nm mają bardzo małą średnicę plamki 70μm. Pozwala to na uzyskanie bardzo wysokiej skuteczności przy małej inwazyjności. W przypadku lasera tulowego o długości fali 1927nm silnie absorbuje się w wodzie zawartej w tkankach. Dzięki temu, warstwa rogowa naskórka pozostaje relatywnie nietknięta (mało wody), a uszkodzeniu ulegają niższe warstwy naskórka i kolagen w górnej warstwie skóry właściwej do głębokości ok. 200µm.
- ablacyjne
W laserach ablacyjnych występuje termiczne uszkodzenie oraz obkurczenia tkanki, dlatego proces gojenia jest dłuższy ale skuteczność jest większa.
Absorpcja lasera CO2 (10600nm) w wodzie jest 10 razy mniejsza niż lasera Erbium:YAG . A im większe pochłanianie, tym mniej światła przedostaje się do głębszych warstw tkanki i mniejsza jest penetracja światła w tkance. Laser Erbium:YAG z natury jest laserem impulsowym i generuje impulsy rzędu kilkuset mikrosekund, więc jego działanie jest bardzo płytkie z powodu długości fali oraz z powodu pracy w trybie impulsowym o bardzo krótkich impulsach. Nie to jest jednak jego głównym problemem. Płytka penetracja oznacza brak hemostatyki.
Najpopularniejsze są lasery ablacyjne CO2.
Mikroigły RF
Frakcyjny prąd RF wykorzystuje mikroigły do punktowej, podskórnej koagulacji za pomocą prądu RF. Różnica w zakresie stosowania pomiędzy laserem CO2 i prądem frakcyjnym RF wynika głównie ze stopnia uszkodzenia wierzchniej warstwy skóry.
W zabiegu prądem RF jest odwrotnie niż w laserowym większość energii wydziela się w głębszych warstwach skóry, przy mniejszym uszkodzeniu naskórka. Uzyskuje się większą przebudowę kolagenu i lepszą regenerację tkanki łącznej.
Najnowszym rozwiązaniem jest system Morpheus8 Inmode z rodziną końcówek mikroigłowych RF o różnych długościach i różnej gęstości mikroigieł. Morpheus8 to aplikator makroigłowy prądu RF, którego budowa i działanie zasadniczo różni się od tradycyjnych mikroigieł RF. Różnica polega na wartości emitowanej energii oraz przepływie prądu między końcem mikroigły, a drugą elektrodą. W Morpheus8 cała powierzchnia kontaktu aplikatora ze skórą jest elektrodą.
W porównaniu z laserem frakcyjnym CO2 może działać na różnych głębokościach od 0,5mm do 4mm. Przegrzaniu podlega cały obszar mikrokolumny (pomiędzy czubkiem igły a powierzchnią). Proce gojenia ze względu na małe uszkodzenie powierzchni skóry jest krótszy.
Zabiegi nieinwazyjne
Przez skórne działanie prądu RF
Emitując bipolarny prąd RF do skóry właściwej powodujemy jej podgrzanie, co skutkuje przerwaniem wewnątrzcząsteczkowego, nietrwałego termicznie wiązania łączącego helisy kolagenu. Potrójnie spiralny kształt kolagenu zostaje uszkodzony podczas gdy termostabilne wiązania międzycząsteczkowe pozostają nienaruszone. Te efekty pozwalają rozwikłać i skrócić potrójną helisę. Kolagen staje się bardziej zwarty.
Ogrzewanie kolagenu można modelować za pomocą zasady równania Arrheniusa :
szybkość reakcji ogrzewania kolagenu jest zależna zarówno od czasu jak i temperatury grzania. Przykładowo w temperaturze 85 °C, czas ∼ 1 ms wystarczy do wywołania zmian strukturalnych. Dla temperatury 43 °C, czas wynosi od ~ 90 s do 5 min.
Urządzenia RF, aby były skuteczne muszą utrzymywać równomierną temperaturę na powierzchni zabiegowej przez odpowiednio długi czas. Stosowanie wysokiej temperatury zwiększa ryzyko oparzeń. Z kolei obniżenie temperatury wiąże się z trudnością jej utrzymania na większej powierzchni np. podbródku.
Kluczowym warunkiem uzyskania pozytywnych wyników klinicznych jest utrzymanie temperatury skóry właściwej na poziomie 42- 45st C przez odpowiednio długi (minimum 10 minut).
Warunkiem bezpiecznego i skutecznego zabiegu jest:
- Ciągły pomiar temperatury skóry
- Odpowiednio duża moc urządzenia umożliwiająca szybkie rozgrzanie i utrzymanie odpowiedniej temperatury.
- Zoptymalizowany protokół umożliwiający osiągnięcie zadanej temperatury i utrzymanie jej na stałym poziomie przez określony czas
Technologia JetPeelPro
Technologia JetPeel® ma obecnie za sobą ponad 20 lat badań, testów i doświadczenia klinicznego. Zabieg łączy zabiegi drenażu, hydrodermabrazji, eksfoliacji z zabiegami regeneracji skóry (infuzji serum) preparatami dostarczanymi do skóry właściwej (0.5 – 1.5mm) na dowolnym obszarze ciała.
Takie podanie preparatów umożliwia pokonanie bariery naskórkowej i przyczynia się do zwiększenia skuteczności ich działania. Dzięki temu efekty zabiegowe są dłużej widoczne, a wykonanie zabiegów w serii przyczynia się min. do stymulacji fibroblastów do produkcji nowych włókien kolagenowych i elastylowych, co zwiększa gęstość skóry i sprawia, że ta odzyskuje młodzieńczy wygląd.
Zabiegi IPL – wyrównanie koloru skóry
W tym przypadku skuteczne są fale krótkie w zakresie od 450nm do 600nm. Mają one wystarczającą głębokość penetracji, a równocześnie pochłanianie energii świetlnej dla tego zakresu jest lepsze w hemoglobinie niż w melaninie. Zaleca się prowadzenie zabiegu za pomocą intensywnego źródła światła IPL (zakres 450-900nm), ponieważ zapewnia ono zróżnicowanie głębokości penetracji. Zastosowania lasera „zielonego” 532nm są ograniczone małą głębokością wnikania światła w skórę.
IPL działa jednocześnie na wielu poziomach zmiany naczyniowej zapewniając większą skuteczność pojedynczego zabiegu.
Najnowsze rozwiązania konstrukcyjne IPL umożliwiają emisję światła o dużej energii w paśmie użytecznym 500-600nm. IPL Lumecca firmy Inmode emituje aż 40% energii całkowitej. Dla porównania w standardowych IPL jest to jedynie 12-15%. Dodatkowo Lumecca™ ma bardzo wysoką moc szczytową (3,3kW/cm2) – potrafi dostarczyć 10J/cm2 w czasie jedynie 3ms. Dzięki tym własnościom zabiegi są bardziej skuteczne i bezpieczne.
Mechanizm działania energii światła w usuwaniu zmian pigmentowych jest podobny jak w usuwaniu zmian naczyniowych. Różnica polega tylko na czynniku absorbującym światło (jest to pigment zamiast hemoglobiny) oraz na ilości energii dostarczanej w trakcie zabiegu.
Przebieg zabiegu IPL
Skuteczne zniszczenie ściany naczynia prowadzi do jej usunięcia po jednym zabiegu.
• Ale naczynia są różnej średnicy, średnica zmienia się wraz z przebiegiem naczynia, są na różnej głębokości, mają różne ciśnienie krwi i różną prędkość przepływu i zastosowanie tej samej wartości gęstości energii do naświetlenie wszystkich prowadzi do zamknięcia tylko niektórych, a nie możemy powtórzyć impulsu ze względu na ryzyko oparzeń.
• Naczynia są często wielowarstwowe i usunięcie pierwszej warstwy odsłania kolejną warstwę
Lepiej nastawić się na kilka zabiegów.
Usuwanie naczynia trwa od 4 tygodni do 3 miesięcy w zależności od jego średnicy i zwykle są w tym okresie widoczne, czasem obserwujemy również ściemnienie koloru naczynia.
Ponieważ naczynia są największymi objętościowo celami dla światła lasera (w porównaniu do innych zabiegów z zakresu medycyny estetycznej), ilość ciepła wytwarzanego punktowo w trakcie tego zabiegu jest największa i stąd zabiegowi temu towarzyszy relatywnie największy ból.
Efekt bólowy nie pochodzi z samego impulsu lasera, ale zwykle jest obserwowany chwilę po zakończeniu impulsu, gdy fala ciepła osiągnie naskórek. Problem jest tym większy, że nie potrafimy łatwo znieczulić naczyń ze względu na towarzyszący znieczuleniu efekt wasokonstrykcji – nie ma w co strzelać. Aby ograniczyć ten efekt stosujemy więc różne techniki chłodzenia naskórka: chłodzenie nadmuchem zimnego powietrza, chłodzenie kontaktowe.
Zabiegi łączone odnowy skóry
Zabiegi łączone mają na celu kompleksową odnowę skóry przy jednoczesnym skróceniu czasu sesji zabiegowej. Polegają one na równoczesnym wyrównywanie koloru i struktury skóry. Wyrównanie koloru skóry to usuwanie: piegów, plam posłonecznych, plam starczych, przebarwień posłonecznych, drobnych zmian naczyniowych.
Procedura łączona obejmuje trzy etapy:
- usuwanie zmian naczyniowych za pomocą aplikatora IPL
- podgrzanie nieinwazyjne tkanki podskórnej bipolarnym prądem RF. Temperatura naskórka jest utrzymy¬wana na stałym poziomie 42-430C.
- działanie ablacyjne frakcyjne