Żylaki kończyn dolnych są dziś jedną z najbardziej powszechnych chorób. Około 40% kobiet i 20% mężczyzn ma objawy w postaci: zmęczonych, ciężkich nóg oraz obrzęków nóg i żył widocznych przez skórę.
Jej główne przyczyny to: wrodzona słabość tkanki łącznej, zmiany hormonalne, a także długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej lub stojącej.
Gdy ciało jest w pozycji stojącej, krew w żyłach płynie do góry, a siłą napędzającą przepływ krwi w żyłach jest „pompa mięśniowa”. Ruch mięśni w nogach uciska żyły. W ten sposób krew przepychana jest w kierunku serca.
Aby przepływ ten odbywał się we właściwym kierunku (do serca), żyła wyposażona jest w zastawki. Gdy mięśnie się rozkurczą żyła ponownie się otwiera.
Jeśli zastawki nie zamykają się poprawnie, krew płynie w obu kierunkach i cofa się do stóp. Jeśli sytuacja ta jest trwała, krew zalega w żyle, pojawia się w niej nadciśnienie i żyła powiększa się. Żylaki są to płytkie, przerośnięte żyły.
Zazwyczaj kończy się to dolegliwościami bólowymi, uczuciem ciężkich nóg, obrzękami i w krańcowych przypadkach otwartymi ranami skóry.
Choroby żylne powodowane przez żylaki to:
- niewydolność żylna (Saphena Magna, Saphena Parva i odgałęzienia)
- „pajączki”
- owrzodzenie
Metody leczenia żylaków
Żylaki można leczyć zachowawczo poprzez terapię uciskową, przy wykorzystaniu małoinwazyjnych zabiegów wewnątrznaczyniowych lub stosując klasyczne leczenie operacyjne. Współcześnie stosuje się metody małoinwazyjne lub wykorzystuje się leczenie hybrydowe polegające na połączenie kilku metod.
Terapia uciskowa (pressoterapia/kompresjoterapia)
Najprostszą formą leczenia chorób żył jest kompresjoterapia. Polega na czasowym lub długotrwałym poddawaniu kończyn dolnych uciskowi. Ucisk stosuje się poprzez używanie dobranych przez lekarza specjalnych pończoch lub rajstop. W bardziej zaawansowanym stadium choroby terapia uciskowa jest niewystarczająca.
Zabiegi operacyjne
Leczenie operacyjne przez długie lata było jedyną metodę pozbycia się żylaków. Nadal pozostaje ważne w leczeniu żylaków pni i nie zawsze traktowane jest jako ostateczność. Bywa, że jest metodą z wyboru. Zdarza się również, że ze względu na występowanie różnych schorzeń, leczenia operacyjnego nie można zastosować.
W zakresie leczenia operacyjnego wyróżnia się miniflebektomię, kriostripping i stripping (operacje radykalne).
Kriostripping
Wzdłuż przebiegu pnia żylnego wykonuje się kilka 2-3-milimetrowych nacięć i przez nie wprowadza się do żyły sondę. Gdy sonda dotrze do miejsca wyznaczonego przez lekarza, jej końcówka błyskawicznie zostaje schłodzona do około minus 80-100 stopni Celsjusza. Kawałek żyły przykleja się do niej i możliwe jest jego wyciągnięcie na zewnątrz. W ten sposób wyciąga się wszystkie żylaki. Długość takiej operacji jest uzależniona od ilości żylaków. Po wykonaniu operacji pacjent może udać się do domu.
Miniflebektomia
Miniflebektomia jest zabiegiem ambulatoryjnym, wykonywanym w znieczuleniu miejscowym. Stosuje się ją w przypadku rozległych zmian żylakowych, w sytuacji, w której główne pnie żylne są zdrowe i wydolne. Nacięcia w tym przypadku są 2-3-milimetrowe. Przez nie wyciąga się odcinki pnia żylnego i odgałęzienie za pomocą specjalnie przygotowanego narzędzia. Często miniflebektomia jest uzupełnieniem innych zabiegów niwelujących żylaki.
Stripping
Najbardziej inwazyjną metodą jest „stripping”. Polega ona na usunięciu żyły odpiszczelowej, rzadziej odstrzałkowej. Stripping wymaga wykonania ok. 3 cm nacięcia w okolicy pachwiny i nad kostką (usunięcie żyły odpiszczelowej) lub w dole podkolanowym i nad kostką (usunięcie żyły odstrzałkowej).
Po podwiązaniu przy ujściu do żyły głównej usuwa się żyłę przez wyciągnięcie całego naczynia specjalnym cewnikiem. Jest to metoda:
- bardzo inwazyjna i traumatyczna
- wymagane jest znieczulenie
- niszcząca tkankę łączną
- duże blizny – słaby efekt kosmetyczny
- pacjenci muszą być hospitalizowani
- czas rekonwalescencji – 2-3 tyg.
- duży wskaźnik nawrotów, powikłań i efektów ubocznych (siniaki, zaczerwienienia opuchlizna, zaburzeniami czucia w obrębie skóry łydki)
Zabiegi małoinwazyjne
Skleroterapia
Skleroterapia polega na iniekcyjnym podaniu środka chemicznego do światła naczynia w postaci piany. Jej celem jest uszkodzenie ściany żyły oraz wywołanie kontrolowanego stanu zapalnego, a w konsekwencji włóknienie i zarośnięcie naczynia.
Skuteczność skleroterapii wynosi 70%. Z tego względu jest powszechnie stosowaną metodą zamykania małych naczyń, ponieważ w ich przypadku alternatywą jest znacznie droższy zabieg przezskórnym laserem emitujący światło o długości 1064nm.
Leczenia żylaków poprzez ich klejenie
Jedną z metod leczenia żylaków polega na podaniu do chorej żyły specjalnego kleju tkankowego. Zamyka on światło naczynia i zapoczątkowuje proces jego zarastania. Efekt finalny uzyskuje się najczęściej po kilku tygodniach. Zabieg przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych przy punktowych znieczuleniach i trwa ok. 25 min
Leczenie za pomocą fal radiowych
EVRF (skrót od anglojęzycznej nazwy Endovenous Radiofrequency Therapy) to metoda, która polega na zamykaniu naczyń żylnych przy pomocy fal radiowych o bardzo wysokiej częstotliwości. Fale radiowe wytwarzają wewnątrz naczyń wysoką temperaturę, dzięki której w sposób kontrolowany uszkadzane są ściany naczyń krwionośnych. W wyniku tych uszkodzeń ściany zaczynają się obkurczać, tworzą się zakrzepy i powstaje jałowy stan zapalny. Dochodzi do zwłóknienia i całkowitego zrośnięcia się naczynia. Pozostałości po żylakach są wydalane z organizmu fizjologicznie.
Zabieg EVRF wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Trwa około 60-120 minut, w zależności od wielkości zmian i tego, czy żylaki usuwane są z jednej nogi, czy z obu. Po zakończeniu zabiegu pacjent może samodzielnie wrócić do domu i do wykonywania większości codziennych czynności.
Laserowe leczenie żylaków
Standardem leczenia niewydolności żylnej jest obecnie laserowa terapia endożylna z wykorzystaniem lasera diodowego o długości fali 1470nm i światłowodu radialnego. Laser ten często nazywa się laserem do żylaków lub laserem na żylaki. Lasery na żylaki – zabieg usuwający wydłużone i poszerzone żyły
Pionierem w dziedzinie laserowych zabiegów minimalnie inwazyjnych jest niemiecka firma Biolitec AG. Firma ta już w 1998r. opracowała pierwszą generację laserów diodowych do leczenia niewydolności żył. Zabieg polega na wprowadzeniu do żyły światłowodu za pomocą cewnika. Energia emitowana przez światłowód koaguluje żyłę. Zabieg laserowy leczenia żylaków ELVeS Radial™ przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych, w znieczuleniu miejscowym i trwa ok. 30min. Pod kontrolą USG lekarz wprowadza do chorej żyły przez małe nakłucie cienki światłowód ELVeS Radial™, a następnie naświetla żyłę od wewnątrz światłem lasera. Prawidłowe zaplanowanie zabiegu wymaga dokładnego zidentyfikowania żył z uszkodzonymi zastawkami. Laser diodowy Leonardo® 1470 , Laser diodowy Leonardo®Mini 1470
Zabiegowi towarzyszy tylko minimalny ból w trakcie miejscowego podawania znieczulenia wokół żyły. Pacjent może wrócić do normalnej aktywności bezpośrednio po zabiegu.
Laserowe leczenie stosuje się do:
- żyły odpiszczelowej większej
- odgałęzień
- żył siatkowatych
- owrzodzeń
Zabieg laserem „do żylaków”- zabieg ELVeS Radial™ 2ring
W 2019 firma Biolitec AG wprowadziła do laserowego usuwania żylaków radialny światłowód dwupierścieniowy „2 ringowy”.
Koncepcja światłowodów dwupierścieniowych polega na rozdzieleniu energii światła lasera na dwa pierścienie z odpowiednim dystansem (6mm). Dzięki temu, gęstość energii w każdym dwóch pierścieni jest o połowę mniejsza, a naświetlenie ścian naczynia jest jeszcze bardziej jednorodne. Pierwszy z pierścieni podgrzewa ścianę naczynia do ok. 900 C, co prowadzi do jej wstępnego obkurczenia. Drugi pierścień po chwili dogrzewa ścianę naczynia domykając je. Dodatkowo dzięki niższej temperaturze pracy, proces wysuwania światłowodu z żyły jest łatwiejszy, ponieważ światłowód nie przykleja się do tkanki. Laser do usuwania żylaków – urządzenie do laserowego usuwania żylaków
ELVeS® Radial® 2ring to:
• bardziej równomierne naświetlanie ściany żyły
• możliwość zamykania większych żył
• redukcja przyklejania się światłowodu do tkanki podczas wyciągania
• mniejsza karbonizacja
• redukcja bólu po zabiegowego w porównaniu do światłowodu jednopierścieniowego
ELVeS Radial™ 2ring jest najbezpieczniejszym i najskuteczniejszym zabiegiem laserowego usuwania żylaków. Zapewnia wysoki komfort pacjenta w tracie i po zabiegu.
Poniżej przedstawiono efektywność zabiegu oraz porównanie bólu po zabiegowego dla światłowodu jedno pierścieniowego i dwu pierścieniowego.
Korzyści dla pacjentów oraz efektywność zabiegu laserowego
W J Vasc Surg: Venous i Lym Dis 2018;6:25-30. przedstawiono porównanie skuteczności leczenia niewydolności żylnej za pomocą ablacji prądem o częstotliwości radiowej EVRF i ablacji laserowej (EVLA), żyły odpiszczelowej wielkiej (GSV), żyły odpiszczelowej małej (SSV), przedniej dodatkowej żyły odpiszczelowej (ASV) i żyły przeszywające (PV). Nie było statystycznej różnicy w odsetku pomyślnych zamknięć pomiędzy EVRF i EVLA.
Różnica pomiędzy EVRF i EVLA polega głównie na:
- średnicy elementu roboczego. W EVRF ma 2mm, w EVLA 1,25mm, co umożliwia wykonanie zabiegu na żyłach o mniejszej średnicy oraz mniejszą bliznę w miejscu wprowadzania cewnika
- długości minimalnej długości elementu aktywnego. W EVRF wynosi 3cm, w EVLA 1mm, co umożliwia zamykanie bardzo krótkich odcinków żyły
- odległości od ujścia żyły. W EVRF wynosi 2cm, w ELVA 0,5cm, co pozostawia krótszy niezamknięty odcinek
W porównaniu ze innymi metodami laserowe usuwanie żylaków jest:
► Znacznie mniej inwazyjne i traumatyczne
► Zawsze wykonuje się w znieczuleniu miejscowym
► Nie niszczy tkanki łącznej, co zawsze występuje przy mechanicznym usuwaniu naczyń
► Dobry efekt kosmetyczny ze względu na blizny. W miniflebektomii może ich być kilkanaście.
Ponadto jest to łagodna i efektywna metoda leczenia charakteryzująca się:
- Krótkim czasem zabiegu
- Bardzo niskim wskaźnikiem nawrotów
- Niedużym kosztem zabiegu
- Szybkim powrotem do normalnej aktywności
- Brakiem przebarwień i odbarwień, jak czasem po przezskórnej skleroterapii
- Nadaje się dla pacjentów przyjmujących antykoagulanty
- Wysoka satysfakcja pacjenta
- Może być wykonany w każdym gabinecie zabiegowym
