Co to jest fotoodmładzanie?
Rys historyczny
W 1998r dr Patryk Bitter z USA wykonał po raz pierwszy procedurę, którą nazwał „photofacial”. Jej wyniki przedstawił na Międzynarodowej Konferencji Dermatologicznej w Atenach. Procedura była wykonywana za pomocą technologii IPL.
Ponieważ zabieg był skuteczny nie tylko na twarzy od 2000r na świecie pojawiła się procedura „photorejuvenation”. Do polskiej dermatologii termin „fotoodmładzanie” w roku 2001r wprowadził SHA-RPOL.
Fotoodmładzanie opiera się na zjawisku selektywnej fototermolizy. Termin selektywna jest używane do eliminacji zmian chorobowych bez niszczenia otaczających tkanek. Proces ten, jak nazwa wskazuje ma naturę fototermiczną. Jest to zabieg nieinwazyjny, nieablacyjny, bez wydłużonego czasu rekonwalescencji.
Światło wytwarza ciepło, które podgrzewa zmianę chorobową do wystarczająco wysokiej temperatury aby spowodować jej zniszczenie oraz ewentualne usunięcie z tkanki. Każda zmiana chorobowa wymaga stosowania innej długości fali.
Zabieg fotoodmładzania obejmuje wyrównanie:
- koloru skóry – zmiany pigmentowe i naczyniowe
- struktury skóry
Pierwsze zabiegi fotoodmładzania wykonywane były aparatem IPL Photoderm firmy ESC – firmy, która jest twórcą technologii IPL.
W miarę upływu czasu pacjenci dostrzegali bardzo pozytywne efekty fotoodmładzania. Zabieg stał się bardzo „modny”. Coraz więcej firm oferowało urządzenia do fotoodmładzania oraz coraz więcej gabinetów go wykonywało. Niestety to rozpowszechnienie spowodowało znaczne obniżenie skuteczności zabiegów, wynikające głównie z niskiej jakości urządzeń. Termin fotoodmładzanie przestał się kojarzyć z wysoką efektywnością usuwania wewnętrznych i zewnętrznych cech starzenia oraz fotouszkodzeń.
Urządzenia stosowane w zabiegu fotoodmładzania
Zabieg fotoodmładzania jest wykonywany aparatem IPL. Używanie terminu fotoodmładzania dla ablacyjnych zabiegów laserowych jest błędne, ponieważ jedną z głównych cech fotoodmładzania jest nie przerwanie ciągłości skóry w trakcie zabiegu.
Stosowane od wielu lat lasery KTP emitujące światło o długości fali 532nm są skuteczne w usuwaniu płytkich zmian naczyniowych i pigmentowych. Jest to pierwszy etap zabiegu fotoodmładzania. Po usunięciu zmian naczyniowych i pigmentowych w skórze nie ma już chromoforów pochłaniających światło 532nm, tym samym laser KTP nie jest skuteczny w zabiegu poprawy struktury skóry. Czyli nie jest możliwa realizacja całej procedury fotoodmładzania.
Energia świetlna IPL jest emitowana przy różnych długościach fal, które celują w określone cząsteczki chromoforu w skórze.
Parametry IPL istotne dla zabiegu fotoodmładzania
W IPL spektrum światła dobiera się do danej zmiany chorobowej tak, aby światło zostało zaabsorbowane przez odpowiedni czynnik (np. hemoglobinę lub kolagen), oraz dotarło na odpowiednią głębokość. Zakres widma światła stosowany w dermatologii to 400-1200nm. Dłuższe fale to podczerwień absorbowana w wodzie bez selektywnego efektu fototermolizy.
Optyczne własności skóry są silnie zdominowane przez rozpraszanie. Rozpraszanie światła wywołuje odchylenie fotonów od ich pierwotnego kierunku bez absorpcji energii. Absorpcja fotonów w skórze jest uwarunkowana zawartością melaniny w naskórku i połączeniu naskórek-skóra. Skóra funkcjonuje głównie jako ośrodek rozpraszający.
Zmiana chorobowa powinna być usunięta bez niszczenia zdrowej skóry tzn. muszą być właściwie dobrane parametry używanej wiązki świetlnej.
Selektywność zostaje osiągnięta jeśli zostaną spełnione poniższe kryteria:
- aplikowane światło przenika naskórek bez podgrzewania go ponad próg zniszczenia,
- światło jest lepiej absorbowane w komórkach, które chcemy usunąć, niż w otaczających go tkankach.
Selektywność jest osiągana poprzez sterowanie parametrami światła. Są nimi: zakres długości fal świetlnych, długość impulsu, wielkość naświetlanej powierzchni oraz energia impulsu.
Długość impulsu
Współczynniki absorpcji i rozpraszania skóry zmniejszają się monotonicznie w funkcji długości fali. Dłuższe fale nie są absorbowane tak bardzo jak fale krótkie, podobnie z rozpraszaniem. Dłuższe fale zatem tracą mniej energii w skórze i penetrują ją głębiej.
Długość impulsu światła powinna być krótsza od czasu relaksacji termicznej usuwanej tkanki oraz dłuższa od czasu relaksacji termicznej naskórka. Ustawienia takie powodują że naskórek i tkanka, które nie są leczone, mogą stygnąć podczas impulsu.
Rozmiar plamki
Rozmiar naświetlanej powierzchni również pełni ważną rolę w otrzymaniu dobrej penetracji i właściwego nagrzewania naskórka.
Gdy światło jest aplikowane przez mały rozmiar plamki, rozpraszane fotony szybko opuszczają wiązkę. Wówczas wpływ wiązki na naświetlane tkanki maleje bardzo szybko w funkcji głębokości, ponieważ większość energii jest rozpraszana na boki w górnych warstwach skóry (głównie naskórku) nie osiągając naczynia. Przy dużej powierzchni naświetlania światło penetruje głębiej, ponieważ rozpraszane fotony nie opuszczają od razu wiązki świetlnej (źródło fotonów ma płaski kształt).
Energia impulsu w paśmie użytecznym
Jak wiadomo, z teorii selektywnej fototermolizy, optymalny zakres długości fali z punktu widzenia absorpcji światła w naczyniach krwionośnych i przebarwieniach to właśnie 500-600nm. Z tego względu, im więcej światła w lampie IPL ma długość fali w zakresie 500-600nm, tym niższa jest energia niezbędna do przeprowadzenia skutecznego zabiegu. Przykładowo, typowa gęstość energii do skutecznego usuwania rumienia dla IPL wynosi 24 – 32 J/cm2.
Hybrydowy IPL Lumecca – najnowsza technologia IPL
W 2016r. pojawiła się nowa, rewolucyjna konstrukcja, w której zmieniono spektrum światła emitowanego przez samą lampę IPL. Izraelska firma Inmode zaprezentowała Lumeccę. Jest to hybrydowa lampa IPL, która w paśmie 500-600nm emituje trzy razy więcej światła w porównaniu do klasycznych systemów IPL, uzyskując znacznie większą skuteczność przy mniejszej ilości zabiegów.
Poprawa koloru skóry – usuwanie zmian naczyniowych i pigmentowych
Jak wiadomo, z teorii selektywnej fototermolizy, optymalny zakres długości fali z punktu widzenia absorpcji światła w naczyniach krwionośnych i przebarwieniach to 500-600nm. Z tego względu, im więcej światła w lampie IPL ma długość fali w zakresie 500-600nm, tym niższa jest energia niezbędna do przeprowadzenia skutecznego zabiegu. Przykładowo, typowa gęstość energii do skutecznego usuwania rumienia dla aplikatora hybrydowego IPL Lumecca 515nm to 12J/cm2, podczas gdy dla klasycznych systemów IPL wynosi ona 24 – 32 J/cm2.
Częstym problemem w zabiegach fotoodmładzania jest rumień. Czas impulsu wymagany dla rumienia powinien być poniżej 10ms.
Klasyczne systemy IPL bez problemu emitują impulsy rzędu 20-30ms, jednak aby uzyskać 10ms potrzebna jest wysoka moc szczytowa błysku lampy i tu klasyczne rozwiązania IPL nie zdają egzaminu.
I znów, dzięki najnowszej konstrukcji hybrydowej lampy IPL Lumecca mamy możliwość uzyskania gęstości mocy do 9,9kW/cm2. Przekłada się to na czas impulsu rzędu 3-4ms dla typowych parametrów gęstość energii stosowanych do usuwania zmian naczyniowych 10-12J/cm2. Znacząco zwiększa się w ten sposób ilość naczyń, które usuwamy i rośnie całkowita skuteczność zabiegu fotoodmładzania.
W przypadku usuwania zmian pigmentowych podobnie jak w usuwaniu zmian naczyniowych, w porównaniu do klasycznych IPL, system hybrydowy Lumecca dzięki większej mocy oraz większej absorpcji w melaninie (40% spektrum światła w paśmie 500-600nm), zapewnia większą selektywność i mniejsze nagrzewanie tkanek otaczających. Krótsze impulsy pozwalają na usuwanie zmian pigmentowych we wcześniejszym stadium (o mniejszym kontraście w stosunku do skóry), w czasie gdy jeszcze nie są widoczne dla nieuzbrojonego oka.
Poprawa jędrności skóry
Poprawa jędrności skóry polega na przebudowie kolagenu, którego podstawowym składnikiem jest woda. Im dłuższy zakres fal emitowanych przez IPL tym lepiej, ponieważ więcej światła będzie pochłaniane przez wodę. W przypadku Lumecca będzie to aplikator 580nm.
Dzięki swoim cechom, hybrydowy IPL Lumecca umożliwia lepsze dopasowanie światła do usuwanych zmian, większe bezpieczeństwo zabiegu oraz wolniejszą degradację lampy.
Przebieg zabiegu fotoodmładzania
Zabieg składa się z dwoch etapów wykonywanych jeden po drugim.
W I-szym etapie wykonuje się naświetlanie w celu usunięcia zmian naczyniowych i pigmentowych. Do tego służy aplikator emitujący krótsze fale.
W II-gim etapie wykonuje się naświetlanie w celu ujędrnienia skóry. Do tego służy aplikator emitujący dłuższe fale.
Zabieg jest prowadzony z użyciem specjalnie opracowanych parametrów, nie powodujących powstawania plamicy.
W czasie każdego zabiegu prowadzone jest naświetlanie całego obszaru. Uzyskuje się wówczas lepszy efekt estetyczny.
Zabiegi mogą być wykonywane na twarzy, szyi, klatce piersiowej i dłoniach.
Zabieg jest krótki i trwa zwykle ok. 20 minut.
Leczenie składa się z minimum pięciu zabiegów prowadzonych w odstępach trzytygodniowych – kontrolowana, stopniowa poprawa.
Fotoodmładzanie jest szczególnie dobrym zabiegiem dla osób bardzo aktywnych, które nie mogą tracić czasu na rekonwalescencję po zabiegach. Pacjent wraca do normalnego trybu życia zaraz po zakończeniu zabiegu.
Fotoodmładzanie nie ma na celu zastąpienia zabiegów liftingu, laserowej ablacji skóry oraz zabiegów usuwania głębokich zmarszczek i obwisłej skóry. Najlepsze wyniki są osiągane u młodszych pacjentów, którzy potrzebują wyrównania pigmentacji, mają widoczne znaki uszkodzeń posłonecznych i fotostarzenia oraz drobne linie i zmarszczki.
Może być stosowane w połączeniu z zabiegami mikrodermabrazji, peelingu kwasem glikolowym lub po ablacyjnych procedurach laserowych
Terapia światłem LED – zabieg wspomagający fotoodmładzanie
Stymulacja mitochondriów przez fotony emitowane przez diody LED, prowadzi m.in. do produkcji adenozynotrójfosforanu (ATP). Energia ta pomaga komórkom przyspieszyć odnowę i neokolagenezę. Działanie fotobiomodulacji jest bardzo zbliżone do działania fotosyntezy. Światło czerwone i podczerwone (630nm-850nm), emitowane przez lampę LED absorbowane jest przez cytochromy i najlepiej nadaje się do fotobiomodulacji produkcji kolagenu. Pobudzi neokolagenezę i odnowę komórkową. Skóra ponownie staje się gładka i ujędrniona, cera jaśniejsza, a zmarszczki znacznie się zmniejszają.
Ważny jest odpowiedni dobór parametrów: koloru światła, energii, długości impulsu oraz czasu naświetlania. Nie każda lampa LED oferowana na rynku zapewnia skuteczny zabieg. Ważny jest moc lampy od której zależy ilość fotonów działających na obszar zabiegowy. Zbyt mała moc nie wywoła efektu stymulacji. Zbyt duża moc działa hamująco.
